14 kwietnia 2012 roku nastąpiło oficjalne otwarcie wystawy "Jeńcy niewypowiedzianej wojny”. Wystawa została poświęcona pamięci post. Czesława Jędrejka i ppor. Tadeusza Mazura. Obaj byli bezpośrednio związani z Garbowem bądź naszą gminą.

Czesław Jędrejek posterunkowy Policji Państwowej i radiotelegrafista urodził się 12 kwietnia 1912 r. w Garbowie. Był najmłodszym synem Michała i Katarzyny z Sobiesiaków. Dzieciństwo spędził w rodzinnej miejscowości. Po ukończeniu edukacji w Centralnej Szkole Policji Państwowej, w październiku 1936 r. został przyjęty do służby. Otrzymał przydział do posterunku w Stanisławowie, (dzisiejszy Iwano – Frankowsk na Ukrainie) gdzie przebywał do czasu napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 r. Wtedy, wraz z innymi przedstawicielami inteligencji, oficerami, policjantami i funkcjonariuszami polskich służb państwowych został aresztowany przez NKWD i osadzony w obozie w Ostaszkowie. 1 kwietnia 1940 r. w Twerze, strzałem w tył głowy został zamordowany, a następnie jego ciało przewieziono do Miednoje, gdzie zostało zakopane w dołach śmierci.

W 2011 roku został posadzony Dąb Pamięci post. Czesława Jędrejka, a w przypadającą na ten rok 100 rocznicę urodzin została otwarta niniejsza wystawa upamiętniająca również ppor. Tadeusza Mazura.

Tadeusz Mazur syn Andrzeja i Józefy z Chołotów urodził się 6 czerwca 1913 r. w Lublinie przy ul. Zamojskiej. Od najmłodszych lat związany był z harcerstwem, które kształtowało jego postawę patriotyczną. Po ukończeniu w 1934 roku Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Lublinie z bardzo dobrym wynikiem zdał egzamin dyplomowy na nauczyciela szkoły powszechnej i podjął pracę w zawodzie nauczyciela religii. W 1937 r. został kierownikiem szkoły w pobliskich Niesiołowicach, w tym także roku wstąpił w związek małżeński z Genowefą z Frydrychów. Po przebyciu odpowiednich kursów i szkoleń otrzymał dyplom oficerski. W sierpniu 1939 roku został zmobilizowany do 15 pułku piechoty KOP – Batalion „Stołopce”. Podobnie jak Czesław Jędrejek wraz z towarzyszami broni z Wojska Polskiego i policjantami III i IV komisariatu Policji Państwowej z Lublina został umieszczony w obozie w Ostaszkowie. Ostatni list do żony wysłał 5 I 1940 r. pisał w nim, że bardzo się martwi o nią i dzieci. Wiosną 1940 roku został zamordowany w Twerze, a zwłoki wrzucone do dołów w Miednoje. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Kampanii Wrześniowej 1939, medalem – Za udział w wojnie obronnej 1939 i Krzyżem Kampanii Wrześniowej 1939.

W 2009 przy Muzeum Wsi Lubelskiej posadzono Dąb Pamięci porucznika oraz odsłonięto kamień z tablicą pamiątkową.

Otwarcie wystawy zgromadziło w siedzibie MIT: rodziny pomordowanych, członków Lubelskiej Rodziny Katyńskiej, władze gminne i powiatowe, przedstawicieli Muzeum Lubelskiego, PCK, lokalnych organizacji i stowarzyszeń, prasy oraz młodzież PG im. Jana Pawła II w Garbowie.

Po przywitaniu gości przez Wójta Kazimierza Firleja wspólnie z organizatorem wystawy Michałem Wylaziem nastąpiło otwarcie. W atmosferę zadumy i skupienia wprowadziła nas młodzież PG im. Jana Pawła II w Garbowie prezentując część artystyczną „Czy Oni musieli tak zginąć ?” przygotowaną pod kierunkiem Pani Agnieszki Mazur.

Na wstępie części prelekcyjnej Pani Barbara Oratowska Kierownik Muzeum Martyrologii „Pod Zegarem” zaprezentowała listy katyńskie PCK w wystąpieniu pt:”Katyń – PCK świadkiem ujawniania zbrodni katyńskiej”. Następnie Pan Lech Marczak ze Stowarzyszenia Lubelska Rodzina Katyńska przedstawił biografię post. Czesława Jędrejka. Ze względu na nieobecność Pana Jarosława Płacheckiego wyświetlono film przybliżający biografię ppor. Tadeusza Mazura oraz uroczystość sadzenia jego Dębu Pamięci.

Jako organizatorzy składamy serdeczne podziękowanie Pani Barbarze Oratowskiej za udostępnienie i wypożyczenie wystawy, wydruków wielkoformatowych i banerów, które w dużym stopniu pomogły w aranżacji wystawy.

Wystawa rozpoczęła rok inauguracji działalności Multimedialnej Izby Tradycji w Garbowie. W następnej kolejności planujemy otwarcie stałej ekspozycji etnograficznej oraz czasowej wystawy archeologicznej z wykopalisk przeprowadzanych w 2011 roku w Bogucinie na odcinku przebiegu trasy ekspresowej S17.

Michał Wylaź

1. W wystawie wykorzystano artykuł z kwartalnika „Wspólnota Garbowska” – III, 2010 nr. 1-2,  oraz teksty Jarosława Płacheckiego i Zbigniewa Gluza